Euro 1988: Η εκδίκηση των Ολλανδών
- Κώστας Καραγιαννόπουλος
- 24/5/2024 13:50
Βρισκόμαστε στο 1988 και η Δυτική Γερμανία αναλαμβάνει για πρώτη φορά τη διεξαγωγή της διοργάνωσης, όντας το απόλυτο φαβορί για τον τίτλο. Παρόλα αυτά η ολλανδική τριπλέτα Ράικαρντ-Γκούλιτ-Φαν Μπάστεν κλέβει τις εντυπώσεις και για πρώτη φορά οι «οράνιε» ανεβαίνουν στην κορυφή της Ευρώπης.
Γράφει ο Κώστας Καραγιαννόπουλος:
Το... χρίσμα στην Δυτική Γερμανία
Οι αγώνες φιλοξενήθηκαν σε οχτώ γήπεδα, όμως σε αυτά δεν συμπεριλαμβάνονταν το Ολυμπιακό Στάδιο του Βερολίνου, έπειτα από αντιδράσεις του Ανατολικού Μπλοκ. Η διοργάνωση διεξήχθη το διάστημα 10-25 Ιουνίου και έχει μείνει στην ιστορία για το γεγονός ότι κανένα παιχνίδι δεν οδηγήθηκε σε παράταση ή πέναλτι. Παράλληλα, ούτε ένα ματς δεν έληξε ισόπαλο χωρίς γκολ.
Όπως και στη διοργάνωση του 1984, οχτώ ομάδες έδιναν το «παρών» στην τελική φάση και τοποθετούνταν σε δύο τετραμελείς ομίλους. Οι δύο πρώτοι κάθε γκρουπ προκρίνονταν στα ημιτελικά και οι δύο νικητές διασταύρωναν τα ξίφη τους στον μεγάλο τελικό.
Η κλήρωση των προκριματικών έγινε τον Φεβρουάριο του 1986 στην Φρανκφούρτη και οι 32 ομάδες χωρίστηκαν σε εφτά ομίλους, τέσσερις με πέντε ομάδες και τρεις με τέσσερις. Μόνο οι πρώτοι των ομίλων εξασφάλιζαν το εισιτήριο για τα γήπεδα της Δ. Γερμανίας.
Προκριματικά
Η ισοπαλία στο «Ντε Κάιπ», το κάζο της Βουδαπέστης και η κροτίδα στον Χαρίτου
Με προπονητή τον Μίλτο Παπαποστόλου, η «γαλανόλευκη» ξεκίνησε τις υποχρεώσεις της στο Πόζναν με αντίπαλο την Πολωνία, γνωρίζοντας την ήττα με 2-1 χάρη σε δύο γκολ του Τζιεκανόφσκι. Ο Αναστόπουλος είχε ισοφαρίσει προσωρινά σε 1-1, ωστόσο η Ελλάδα δεν απέφυγε την ήττα.
Η Εθνική εκείνης της εποχής ήταν πολύ ισχυρή στην επίθεση, όπου συνυπήρχαν οι Αναστόπουλος και Σαραβάκος μαζί με τον Μητρόπουλο. Στα χαφ ο Παπαποστόλου βασίζονταν στους Παπαϊωάννου, Κωφίδη και Αντωνίου, ενώ στην άμυνα υπήρχαν οι Μανωλάς, Αποστολάκης, Βαμβακούλας, Μίχος και Αλαβάντας.
Χάρη σε γκολ των Μητρόπουλου-Αναστόπουλου, η Εθνική κέρδισε με 2-1 την Ουγγαρία στο ΟΑΚΑ ενώ ακολούθησαν δύο «κολλητές» νίκες με Κύπρο (4-2 εκτός, 3-1 εντός). Επόμενος σταθμός, το εκτός έδρας παιχνίδι με τους Ολλανδούς! Ανήμερα της 25ης Μαρτίου, η Ελλάδα πατάει το χόρτο του Ντε Κάιπ στο Ρότερνταμ για να αντιμετωπίσει τη σπουδαία ομάδα του Ρίνους Μίχελς. Όλοι περίμεναν συντριβή, όμως η Εθνική κατάφερε να προηγηθεί από το 6ο λεπτό με τρομερό γκολ του Σαραβάκου. Οι Ολλανδοί ισοφάρισαν σε 1-1 στο 54’ με γκολ του Φαν Μπάστεν, όμως δεν κατάφεραν να πετύχουν δεύτερο τέρμα.
Εκείνο το αποτέλεσμα «ζέστανε» ξανά το ενδιαφέρον του κόσμου για την Εθνική ομάδα και 70 χιλιάδες κόσμος βρέθηκε στο ΟΑΚΑ για το επόμενο παιχνίδι με την Πολωνία. Με γκολ του Σαραβάκου, η Ελλάδα νικά με 1-0 και αποκτά ελπίδες για πρόκριση. Η «γαλανόλευκη» χρειάζονταν νίκη στην Ουγγαρία και ισοπαλία με τους Ολλανδούς προκειμένου να «σφραγίσει» το εισιτήριο για τα τελικά της Δ. Γερμανίας.
Η βαριά ήττα με 3-0 έφερε την έκρηξη του κόσμου που απαιτούσε να πέσουν… κεφάλια. Η ΕΠΟ ορίζει το παιχνίδι με την Ολλανδία στη Ρόδο και η ομάδα που έπαιξε στο Νεπ Στάντιον είχε… εξαφανιστεί από την αρχική ενδεκάδα. Η «γαλανόλευκη» γνωρίζει την ήττα με 3-0 και οι «οράνιε» τερματίζουν πρώτοι στον όμιλο με +5 από την 2η Ελλάδα. Το παιχνίδι ήταν βαθμολογικά αδιάφορο, όμως τα πράγματα θα μπορούσαν να ήταν διαφορετικά εάν η UEFA μηδένιζε την Ολλανδία για τα όσα έγιναν στο εντός έδρας παιχνίδι με την Κύπρο, λίγες ημέρες μετά την ήττα της Ελλάδας στην Ουγγαρία.
Οι Κύπριοι έχασαν με 8-0 στο Ντε Κάιπ, όμως πήραν τη νίκη στα χαρτιά λόγω της κροτίδας που δέχτηκε ο τερματοφύλακάς της ομάδας, Άντρος Χαρίτου κατά τη διάρκεια του αγώνα. Ωστόσο, το Εφετείο διέταξε επανάληψη του αγώνα στο Άμστερνταμ, κεκλεισμένων των θυρών, εκεί όπου οι «οράνιε» πήραν τη νίκη με 4-0, «σφραγίζοντας» την πρόκριση. Σε διαφορετική περίπτωση, οι δύο βαθμοί της νίκης θα πήγαιναν στην Κύπρο και η Ελλάδα θα είχε την ευκαιρία να αποκλείσει την μετέπειτα πρωταθλήτρια Ευρώπης, παίρνοντας αυτή το εισιτήριο για τα τελικά.
Η ισοπαλία στην Ολλανδία:
Στο… καναβάτσο η Γαλλία
Στον 1ο όμιλο, η δευτεραθλήτρια Ευρώπης, Ισπανία προκρίθηκε στην τελική φάση αφήνοντας εκτός για ένα βαθμό την Ρουμανία του Χάτζι. Δύσκολη πρόκριση και για την ημιφιναλίστ της προηγούμενης διοργάνωσης, Δανία, η οποία πήρε το εισιτήριο σε αμφίρροπο όμιλο με Τσεχοσλοβακία, Ουαλία και Φινλανδία.
«Σφαγή» έγινε και στον 7ο όμιλο, όπου Βέλγιο, Βουλγαρία, Ιρλανδία και Σκωτία πάλεψαν μέχρι το τέλος για την πρωτιά του γκρουπ. Τελικώς, αυτή που κατάφερε να πάρει το εισιτήριο ήταν η Ιρλανδία, αφήνοντας εκτός τους Βέλγους, ημιφιναλίστ στο Μουντιάλ του 1986.
Η Αγγλία δεν συνάντησε κανένα πρόβλημα σε όμιλο με Γιουγκοσλαβία, Τουρκία και Β. Ιρλανδία, ενώ η Ιταλία άφησε εκτός τους Πορτογάλους, επιστρέφοντας στην τελική φάση της διοργάνωσης, μετά τη απουσία της το 1984.
Φάση ομίλων
1ος όμιλος: Μάχη μέχρι το τέλος
Οι διοργανωτές τοποθετήθηκαν στον 1ο όμιλο μαζί με την Ιταλία, την Ισπανία και την Δανία. Το έργο για την ομάδα του προπονητή Φραντς Μπεκενμπάουερ δεν ήταν εύκολο και αυτό φάνηκε από την πρεμιέρα, όπου τα «πάντσερ» έμειναν στο 1-1 με την Ιταλία. Το γκολ του Μαντσίνι στο 52’ «πάγωσε» προς στιγμήν τους γηπεδούχους, όμως τρία λεπτά μετά o Μπρέμε ισοφάρισε σε 1-1 με απευθείας εκτέλεση φάουλ, περνώντας τη μπάλα μέσα από το ιταλικό τοίχος.
Το άλλο παιχνίδι της πρώτης αγωνιστικής ήταν εντυπωσιακό, με την Ισπανία να νικά με 3-2 τους Δανούς χάρη σε γκολ των Μίτσελ, Μπουτραγκένιο και Γορδίγιο (και οι τρεις παίκτες της Ρεάλ).
Η συνέχεια δεν ήταν ανάλογη για τους Ισπανούς, αφού οι «φούριας ρόχας» ηττήθηκαν με 1-0 από την Ιταλία χάρη σε γκολ του Βιάλι. Στο άλλο ματς της 2ης αγωνιστικής, η Δυτική Γερμανία υποχρέωσε την Δανία σε δεύτερη ήττα (2-0), αποκλείοντας την από τη συνέχεια. Κλίνσμαν και Θον ήταν οι σκόρερ για «πάντσερ», που θα έπαιζαν τελικό πρόκρισης κόντρα στους Ισπανούς.
Εκεί έλαμψε η κλάση του Ρούντι Φέλερ, ο οποίος με δύο γκολ, χάρισε στην Δ. Γερμανία τη νίκη (2-0)-πρόκριση στην επόμενη φάση και μάλιστα μέσω της πρώτης θέσης. Η Ιταλία κέρδισε με το ίδιο σκορ την αδιάφορη βαθμολογικά Δανία και τερμάτισε στην 2η θέση, αφήνοντας εκτός τους Ισπανούς.
2ος όμιλος: «Άγγιξε» το θαύμα η Ιρλανδία
Οι «οράνιε» αντέδρασαν με τον καλύτερο τρόπο τη δεύτερη αγωνιστική, νικώντας με 3-1 την Αγγλία. Ο Φαν Μπάστεν με χατ-τρικ υπέγραψε τον ολλανδικό θρίαμβο αλλά και τον αποκλεισμό των «τριών λιονταριών», που κατάφεραν απλώς να ισοφαρίσουν προσωρινά με ωραίο γκολ του Ρόμπσον.
Στο δεύτερο παιχνίδι, η Ιρλανδία απέδειξε πως η νίκη κόντρα στην Αγγλία δεν ήταν καθόλου τυχαία, αποσπώντας σπουδαίο βαθμό (1-1) απέναντι στους Σοβιετικούς. Η ομάδα του Τζακ Τσάρλτον κατάφερε να προηγηθεί με ένα απίστευτο γκολ του Γουέλαν, ο οποίος σκόραρε με άπιαστο σουτ από το ύψος της περιοχής, έπειτα από εκτέλεση πλαγίου (!) του ΜακΚάρθι. Οι Σοβιετικοί όμως δεν ήταν… Άγγλοι και βρήκαν απάντηση με πλασέ του… δικού μας, Προτάσοφ.
Με το βαθμό, η Ιρλανδία χρειάζονταν μόνο την ισοπαλία την τελευταία αγωνιστική απέναντι στους Ολλανδούς, προκειμένου να πάρει την πρόκριση αντί των «οράνιε». Οι Ιρλανδοί κοίταξαν στα μάτια την ομάδα του Μίχελς και είχαν δοκάρι με τον ΜακΓκραθ για να πάρουν το προβάδισμα. Οι Ολλανδοί έμειναν ζωντανοί και με κεφαλιά του Κιφτ στο 82’ πήραν τη νίκη (1-0) μαζί με το εισιτήριο για τα ημιτελικά. Στο άλλο παιχνίδι, η Σοβιετική συνέτριψε με 3-1 τους Άγγλους και τερμάτισε στην 1η θέση, αποφεύγοντας τους Δ. Γερμανούς στα χιαστί.
Το απίθανο γκολ του Γουέλαν κόντρα στους Σοβιετικούς:
Ημιτελικοί
Η εκδίκηση των Ολλανδών
Το παιχνίδι έγινε στο Αμβούργο και ήταν αρκετά σκληρό με ουκ ολίγα αντιαθλητικά μαρκαρίσματα και εκτός φάσης χτυπήματα. Χαρακτηριστικό το στιγμιότυπο που συνέλαβε ο τηλεοπτικός φακός με τον Φαν Άερλε να τραβά απ’ τα μαλλιά τον Φέλερ και κατόπιν τον Κούμαν να τον «ξαπλώνει» στο χορτάρι.
Ο Ρουμάνος διαιτητής, Ίον Ιγκνα επέλεξε να αφήσει το σκληρό παιχνίδι, ωστόσο στο 55’ προκάλεσε τις διαμαρτυρίες των Ολλανδών δίνοντας αυστηρό πέναλτι για μαρκάρισμα του Ράικαρντ στον Κλίνσμαν. Ο Ματέους ευστόχησε από την άσπρη βούλα, όμως οι Ολλανδοί απάντησαν με το… ίδιο νόμισμα. Στο 74’, ο Φαν Μπάστεν έπεσε στην περιοχή αλλά ούτε ο ίδιος δεν πίστεψε ότι ο διαιτητής έδωσε πέναλτι. Ο Κούμαν ισοφάρισε σε 1-1 από τα έντεκα βήματα και ο ημιτελικός κρέμονταν σε μια κλωστή.
Όλα έδειχναν παράταση, όμως ένα λεπτό πριν τη συμπλήρωση των 90’, ο Βάουερς έβγαλε τη σέντρα για τον Φαν Μπάστεν και ο Ολλανδός με προβολή έστειλε τη μπάλα στα δίχτυα, «σφραγίζοντας» το εισιτήριο των «οράνιε» για τον τελικό. Οι πανηγυρισμοί των Ολλανδών ήταν σαν να κατέκτησαν ήδη το τρόπαιο, ενώ υπήρχαν κάποιοι που ξέφυγαν ακόμα περισσότερο. Ολλανδοί οπαδοί στις εξέδρες έκαιγαν γερμανικές σημαίες, ενώ ο Κούμαν πήρε τη φανέλα του Θον και προσποιήθηκε ότι είναι… χαρτί τουαλέτας, προκαλώντας την έκρηξη των Γερμανών στις εξέδρες.
Στιγμιότυπα από τον ημιτελικό:
Το… καθάρισε σε τέσσερα λεπτά
Στον δεύτερο ημιτελικό, Ιταλία και Σοβιετική Ένωση ξαναβρέθηκαν στα ημιτελικά μετά το Ευρωπαϊκό του 1968, όπου οι Ιταλοί είχαν πάρει τη νίκη με στρίψιμο του νομίσματος.
Η «σκουάντρα ατζούρα» είχε νικήσει με 4-1 τους Σοβιετικούς σε φιλικό παιχνίδι, λίγους μήνες πριν το τουρνουά, ωστόσο, όπως αποδείχθηκε, η φιλική αυτή ήττα ήταν το καλύτερο μάθημα για την ομάδα του Λομπανόφσκι.Το πρώτο ημίχρονο στο βροχερό Νεκερστάντιον ήταν άκαρπο, όμως στην επανάληψη η Σοβιετική Ένωση καθάρισε σε χρόνο dt την πρόκριση. Στο 58’ οι Σοβιετικοί «ξεκλείδωσαν» την ιταλική ομάδα και ο Λιτοφτσένκο νίκησε από κοντά τον Ζένγκα, βάζοντας μπροστά στο σκορ την ομάδα του. Τέσσερα λεπτά μετά, ο Προτάσοφ με ψύχραιμο πλασέ, έδωσε τη χαριστική βολή στους Ιταλούς, που δεν βρήκαν απάντηση. Στα αξιοσημείωτα πως και οι δύο σκόρερ φόρεσαν αργότερα τη φανέλα του Ολυμπιακού.
Το 2-0 έμεινε μέχρι το φινάλε και η Σοβιετική Ένωση προκρίθηκε για τέταρτη φορά σε τελικό Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος! Όσο για την Ιταλία, η νεανική ομάδα του Αζέλιο Βιτσίνι καλούνταν να μαζέψει τα κομμάτια της ενόψει του Μουντιάλ του 90’ που διοργάνωνε η ίδια.
Στιγμιότυπα από τον ημιτελικό:
Τελικός:
Το μυθικό γκολ του Φαν Μπάστεν
Στη μια πλευρά, ο Ρίνους Μίχελς, ο Ολλανδός «πατριάρχης» του ολοκληρωτικού ποδοσφαίρου και στην απέναντι, ο δάσκαλος, Βαλερί Λομπανόφσκι, ο θρυλικός προπονητής της Ντιναμό Κιέβου που προσέλαβε… χορογράφο των Μπολσόι για να συντονίσει τον τρόπο που οι παίκτες απλώνονταν στο γήπεδο.
Η Ντιναμό Κιέβου εκείνης της εποχής είχε «ντυθεί» Σοβιετική Ένωση, αφού οι επτά από τους έντεκα παίκτες του τελικού αγωνίζονταν στην ουκρανική ομάδα. Βασίλ Ρατς, Αλεξέι Μιχαϊλιτσένκο, Αλεξάντερ Ζαβάροφ, Ιγκόρ Μπελάνοφ, Όλεγκ Προτάσοφ, μαζί με τον γκολκίπερ Ντασάεφ, ήταν τα αστέρια των Σοβιετικών, που δεν είχαν πλέον στο δυναμικό τους τον 36χρονο Όλεγκ Μπλαχίν.
Στην αντίπερα όχθη, η Ολλανδία καλούνταν να ξορκίσει την κατάρα που την ήθελε να φτάνει στην πηγή και να μην πίνει νερό, μετρώντας δύο χαμένους τελικούς σε Παγκόσμια Κύπελλα (το 2010 θα τρίτωνε το… κακό στη Ν. Αφρική) Οι «οράνιε» βασίζονταν στην εκπληκτική τριάδα των Ράικαρντ, Γκούλιτ και Φαν Μπάστεν, που τα επόμενα δύο χρόνια θα κατακτούσαν δύο σερί Κύπελλα Πρωταθλητριών με τη Μίλαν.
Ο Φαν Μπάστεν έχει μιλήσει γι’ αυτό το μυθικό γκολ, λέγοντας: «Ήταν στο δεύτερο μέρος και ένιωθα λίγο κουρασμένος. Η μπάλα έρχονταν από τον Μιούρεν και σκεφτόμουν είτε να την κοντρολάρω και να προσπαθήσω να αποφύγω τους αμυντικούς, είτε να πάρω το ρίσκο και να σουτάρω. Σε τέτοια σουτ χρειάζεσαι αρκετή τύχη και εγώ την είχα. Ήταν ένα απίστευτο συναίσθημα. Όταν η μπάλα πήγε στα δίχτυα, δεν είχα καταλάβει τι είχε συμβεί. Φαίνεται και από την έκφραση στο πρόσωπο μου, σαν να ρώταγα τι συνέβη»…
Η Σοβιετική Ένωση είχε μεγάλη ευκαιρία για να επιστρέψει στο ματς, όμως ο Φαν Μπρόκελεν απόκρουσε το πέναλτι του Μπελάνοφ, «σφραγίζοντας» την επικράτηση της Ολλανδίας. Το 2-0 ήταν το τελικό σκορ και οι «οράνιε» κατέκτησαν την κορυφή της Ευρώπης, στο γήπεδο που πριν 14 χρόνια γνώρισαν την ήττα στον τελικό του Μουντιάλ απέναντι στους Δ. Γερμανούς.
Το γκολ του Φαν Μπάστεν:
Η καλύτερη ενδεκάδα:
Ο Φρανκ Ράικαρντ αποτελούσε έναν από τους πρωταγωνιστές της Ολλανδίας στην πορεία της μέχρι τον τίτλο και φυσικά η παρουσία του στην κορυφαία ενδεκάδα δεν αποτελεί έκπληξη. Κορυφαίος αμυντικός μέσος, διακρίνονταν για το ασταμάτητο τρέξιμο του και τις πάσες ακριβείας. Μαζί με τον Ρόναλντ Κούμαν σχημάτιζαν ένα εξαιρετικό αμυντικό ντουέτο. Ο «ξανθός ηγέτης» ξεχώρισε για τη συχνότητα που έβρισκε δίχτυα, για τα ισχυρά ελεύθερα χτυπήματα φάουλ και τις μακρινές επιτυχημένες μεταβιβάσεις του.
Στους καλύτερους αμυντικούς συμπεριλήφθηκε και ο 20χρονος τότε Πάολο Μαλντίνι, ένας από τους κορυφαίους όλων των εποχών, κατακτώντας πέντε Πρωταθλητριών/Τσάμπιονς Λιγκ με τη Μίλαν. Την τετράδα της άμυνας συμπληρώνει ο Τζουζέπε Μπέργκομι, μια από τις μεγάλες δόξες της Ίντερ. Ο «θείος» όπως τον αποκαλούσαν για το θρυλικό μουστάκι, πέρασε όλη την καριέρα του στους «νερατζούρι» και διακρίνονταν για την ικανότητα του στο μαρκάρισμα.
Την τριάδα συμπληρώνει ο Γιαν Βάουτερς, αποτελώντας το «μηχανάκι» στη μεσαία γραμμή της Ολλανδίας. Οι Άγγλοι τον θυμούνται για την αγκωνιά στον Πολ Γκασκόιν, σε παιχνίδι για προκριματικά του Μουντιάλ του 1994, προκαλώντας του κάταγμα στο ζυγωματικό.
Στην επίθεση, τη μερίδα του λέοντος έχει η Ολλανδία, αλλά ας ξεκινήσουμε με τον Ιταλό Τζιανλούκα Βιάλι. Βασικό στέλεχος στη μεγάλη Σαμπντόρια του Βουγιαντίν Μπόσκοφ, που κέρδισε πρωτάθλημα και έφτασε ως τον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών. Αργότερα κατέκτησε το Τσάμπιονς Λιγκ ως αρχηγός της Γιουβέντους, ενώ συνέχισε στην Τσέλσι, έχοντας προπονητή τον Ρουντ Γκούλιτ, τον δεύτερο της κορυφαίας επίθεσης του τουρνουά.
Ο αρχηγός της ολλανδικής ομάδας μπορούσε να καλύψει σχεδόν όλες τις θέσεις του γηπέδου με την ίδια επιτυχία, αναγκάζοντας τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι να καταβάλει 18 εκατ. ευρώ (παγκόσμιο ρεκόρ τότε) στην Αϊντχόφεν για να τον φέρει στη Μίλαν το 1987. Την ίδια χρονιά κατέκτησε τη «Χρυσή Μπάλα», ενώ ακολούθησαν δύο σερί Κύπελλα Πρωταθλητριών με τους «ροσονέρι».
Συμπαίκτης του στην Εθνική Ολλανδίας, στη Μίλαν και στην… κορυφαία ενδεκάδα, ο Φαν Μπάστεν. Πρώτος σκόρερ του τουρνουά με πέντε γκολ, αποτελεί ένα από τα θρυλικά «9αρια» στην ιστορία του αθλήματος, μετρώντας 300 τέρματα με Άγιαξ, Μίλαν και Εθνική. Κέρδισε τρεις φορές τη «Χρυσή Μπάλα», ενώ το γκολ που πέτυχε στον τελικό παραμένει αξέχαστο. Οι τραυματισμοί στον αστράγαλο, τον αναγκάσουν να σταματήσει πρόωρα την καριέρα του, σε ηλικία 28 ετών.
Διαβάστε ΕΔΩ τα αφιερώματα για τις προηγούμενες διοργανώσεις
