Το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου της FIFA (FIFA World Cup) ή αλλιώς Μουντιάλ (Mundial), διεξάγεται κάθε τέσσερα χρόνια με 32 έθνη να ανταγωνίζονται μεταξύ τους για το βαρύτιμο τρόπαιο και είναι το πιο δημοφιλές αθλητικό γεγονός στον κόσμο.
Ο εμπνευστής Ζυλ Ριμέ
Όλα ξεκίνησαν το 1930, λόγω της επιτυχίας που είχαν τα Ολυμπιακά τουρνουά ποδοσφαίρου, η FIFA, με τον Πρόεδρο Ζυλ Ριμέ, άρχισε να εξετάζει τη δική της διοργάνωση που δεν θα έχει καμία σχέση με τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Στις 28 Μαΐου 1928, το συνέδριο της FIFA στο Άμστερνταμ αποφάσισε να διοργανώσει ένα παγκόσμιο πρωτάθλημα και όρισε διοργανώτρια την Ουρουγουάη, καθώς ήταν ήδη δύο φορές επίσημοι παγκόσμιοι πρωταθλητές ποδοσφαίρου και ήθελαν να γιορτάσουν τα εκατό χρόνια από την ανεξαρτησία τους. Έτσι, το πρώτο Μουντιάλ το 1930 διεξήχθη στην Ουρουγουάη και Παγκόσμια Πρωταθλήτρια αναδείχθηκε η διοργανώτρια χώρα.
Το πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο στην Ουρουγουάη
Όμως, η επιλογή της Ουρουγουάης ως τόπου διεξαγωγής του Παγκοσμίου Κυπέλλου είχε ως αποτέλεσμα δύο μήνες πριν τη σέντρα καμία ευρωπαϊκή χώρα να μην πάρει μέρος, λόγω του μακρινού και δαπανηρού ταξιδιού στον Ατλαντικό Ωκεανό.
Όμως, ο πρόεδρος της FIFA έπεισε το Βέλγιο, τη Γαλλία, τη Ρουμανία και τη Γιουγκοσλαβία να συμμετάσχουν και έλαβαν μέρος 13 έθνη: επτά από τη Νότια Αμερική, τέσσερα από την Ευρώπη και δύο από τη Βόρεια Αμερική.
Μουντιάλ κάθε τέσσερα χρόνια
Από τότε μέχρι και σήμερα, το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου πραγματοποιείται κάθε τέσσερα χρόνια, εκτός από από το 1942 και το 1946 λόγω του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Το τουρνουά επεκτάθηκε σε 24 ομάδες το 1982 και στη συνέχεια σε 32 το 1998, επιτρέποντας σε περισσότερες ομάδες από την Αφρική, την Ασία και τη Βόρεια Αμερική να λάβουν μέρος. Ο πρόεδρος της FIFA, Τζιάνι Ινφαντίνο δήλωσε την υποστήριξή του για ένα Παγκόσμιο Κύπελλο 48 ομάδων το 2026.
Η πρόκριση για το Mundial είναι μια μακρά διαδικασία κατά τη διάρκεια των ετών μεταξύ κάθε τετραετούς τουρνουά, αφού καθεμία από τις έξι συνομοσπονδίες της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου καθορίζει το δικό της σύστημα προκριματικών, το οποίο παράγει τις ομάδες που εκπροσωπούν την περιοχή κάθε συνομοσπονδίας. Οι έξι συνομοσπονδίες είναι η Αφρική, η Ασία, η Ευρώπη, η Βόρεια Αμερική, Κεντρική Αμερική και Καραϊβική, η Ωκεανία και η Νότια Αμερική.
Το τρόπαιο Jules Rimet
Από το 1930 έως το 1970 στη νικήτρια ομάδα της διοργάνωσης απονεμόταν το τρόπαιο Jules Rimet (Ζυλ Ριμέ), δηλαδή το όνομα του Γάλλου προέδρου που ήταν και ο εμπνευστής της ιδέας του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Η Βραζιλία έγινε το 1970 η πρώτη χώρα στην Ιστορία του Παγκοσμίου Κυπέλλου που κατακτά τον τίτλο για τρίτη φορά, κάτι που της έδωσε το δικαίωμα να διατηρήσει για πάντα στην κατοχή της το τρόπαιο. Ήταν σχεδιασμένο από τον Abel Lafleur και κατασκευασμένο από καθαρό χρυσάφι. Είχε ύψος 35 εκατοστά και ζύγιζε 3.8 κιλά και απεικόνιζε τη Νίκη της Σαμοθράκης, τη Θεά της ελληνικής μυθολογίας που προσωποιούσε τη δόξα του ελληνικού πολιτισμού.
Το FIFA World Cup Trophy
Η FIFA παρουσίασε ένα νέο τρόπαιο για το Μουντιάλ του 1974 και 53 γλύπτες από εφτά χώρες συμμετείχαν στο διαγωνισμό της Παγκόσμιας Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας. Αυτός που κέρδισε ήταν ο Ιταλός, Σίλβιο Γκαζανίγκα. Κατασκεύασε ένα Κύπελλο ύψους 36.5 εκατοστών, φτιαγμένο από χρυσό 18 καρατιών και συμβολίζει δυο φιγούρες ανθρώπων να κρατούν τη γη. Στη βάση υπάρχει γραμμένο το «FIFA World Cup», ενώ κάτω από τη βάση του είναι χαραγμένα τα ονόματα των χωρών που το κατέκτησαν. Όμως, πλέον, καμία χώρα δε μπορεί να το κρατήσει για πάντα στην κατοχή της, ανεξάρτητα με το πόσες φορές θα το κατακτήσει και οι νικήτριες λαμβάνουν απλώς ένα αντίγραφο του Κυπέλλου και το αυθεντικό παραμένει στην κατοχή της FIFA.
Πολυνίκης, η Βραζιλία
Το τρόπαιο έχουν κατακτήσει οκτώ εθνικές ομάδες. Η Βραζιλία βρίσκεται στην κορυφή της σχετικής λίστας, αφού είναι η πολυνίκης, έχοντας πανηγυρίσει τον τίτλο πέντε φορές (1958, 1962, 1970, 1994, 2002) και είναι η μόνη ομάδα που έχει παίξει σε όλα τα τουρνουά, αφού δεν έχει λείψει ποτέ από τελική φάση Μουντιάλ.
Οι άλλοι νικητές του Παγκοσμίου Κυπέλλου από τέσσερις φορές είναι η Γερμανία (1954, 1974, 1990, 2014) και η Ιταλία (1934, 1938, 1982, 2006) και ακολουθούν η Ουρουγουάη (1930, 1950), η Αργεντινή (1978, 1986), η Γαλλία (1998, 2018), η Αγγλία (1966) και η Ισπανία (2010).
Δεκαεφτά χώρες έχουν φιλοξενήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο. Η Βραζιλία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Γερμανία και το Μεξικό έχουν φιλοξενήσει η καθεμία από δύο φορές, ενώ η Ουρουγουάη, η Ελβετία, η Σουηδία, η Χιλή, η Αγγλία, η Αργεντινή, η Ισπανία, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα (από κοινού), η Νότια Αφρική και η Ρωσία έχουν φιλοξενήσει η καθεμία μια φορά. Το Κατάρ φιλοξενεί το τουρνουά του 2022 και το 2026 θα φιλοξενηθεί από κοινού από τον Καναδά, τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Μεξικό. Το Μεξικό θα είναι η πρώτη χώρα που θα φιλοξενήσει το Μουντιάλ για 3η φορά.
Μέρα πένθους για τη Βραζιλία - Οι αυτοκτονίες λόγω του Μουντιάλ 1950
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1950 ήταν η 4η διοργάνωση και διεξήχθη στη Βραζιλία και ήταν η πρώτη μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Η διοργανώτρια χώρα έφτασε μέχρι τον τελικό του Μαρακανά, αλλά δεν κατάφερε να πάρει το βαρύτιμο τρόπαιο και είναι ένα από τα μεγαλύτερα δράματα που έζησε η χώρα. Στις κερκίδες, στις 16 Ιουλίου 1950 ήταν 203.849 Βραζιλιάνοι και δέκα από αυτούς πέθαναν από συγκοπή. Εκατοντάδες άλλοι μεταφέρονταν στα νοσοκομεία με καρδιακά επεισόδια, ενώ χιλιάδες ήταν οι απόπειρες αυτοκτονίας. Ήταν μια μέρα πένθους για τη χώρα του καφέ.
«Κάθε έθνος έχει τη δική του αθεράπευτη εθνική καταστροφή, κάτι σαν τη Χιροσίμα στην Ιαπωνία. Η δική μας Χιροσίμα, ήταν η ήττα από την Ουρουγουάη το 1950» έγραψε ο δημοσιογράφος Νέλσον Ροντρίγκεζ.
Γκόρντον Μπανκς - Η απόκρουση του αιώνα (Μουντιάλ 1970)
Στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1970, έχει μείνει χαραγμένη στην ιστορία, η ιστορική επέμβαση του Άγγλου τερματοφύλακα, Γκόρντον Μπανκς σε κεφαλιά του Πελέ. Χαρακτηρίστηκε ως η απόκρουση του αιώνα. Κατά τη διάρκεια του αγώνα Βραζιλίας - Αγγλίας, που διεξήχθη στα γήπεδα του Μεξικού και συγκεκριμένα στο «Χαλίσκο» της Γουαδαλαχάρα, ο Γκόρντον Μπανκς... νίκησε τον Βραζιλιάνο θρύλο της μπάλας.
Στο 18ο λεπτό, ο Ζαϊρζίνιο έβγαλε τη σέντρα από τα δεξιά και βρίσκεται τον Πελέ, ο οποίος σηκώθηκε σχεδόν ανενόχλητος και με καρφωτή κεφαλιά φαινόταν πως θα έστελνε τη μπάλα στην κάτω δεξιά γωνία της αγγλικής εστίας, αλλά με μια τρομερή απόκρουση ο Γκόρντον Μπανκς, κατάφερε να κρατήσει απαραβίαστα τα δίχτυα του.
Η κραυγή του Μάρκο Ταρντέλι (Μουντιάλ 1982)
Στις 11 Ιουλίου 1982, διεξήχθη ο τελικός στο Σαντιάγκο Μπερναμπέου της Μαδρίτης, ανάμεσα στην Ιταλία και τη Γερμανία. Η σκουάντρα ατζούρα κατέκτησε το Παγκόσμιο Κύπελλο με 3-1, με το δεύτερο γκολ (2-0) που σφράγισε και το βαρύτιμο τρόπαιο να το πετυχαίνει ο Μάρκο Ταρντέλι. Ο Ιταλός φορ μόλις είδε την μπάλα να πηγαίνει στα δίχτυα, έβαλε τα δάκρυα, έσφιξε τις γροθιές του και έβγαλε μια κραυγή που έμεινε στην ιστορία των Παγκοσμίων Κυπέλλων.
Το χέρι του Θεού και τo «γκολ του αιώνα» από τον Μαραντόνα (Μουντιάλ 1986)
Ο Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα ήταν ο μεγάλος πρωταγωνιστής στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1986 στο Μεξικό. Η Αργεντινή αντιμετώπισε την Αγγλία στα προημιτελικά και στο 51ο λεπτό της συνάντησης έγινε η φάση που θα συζητιέται για πάρα πολλά χρόνια ακόμα. Ο Ντιεγκίτο πηδάει μαζί με τον τερματοφύλακα Σίλτον και σκοράρει με το χέρι, χωρίς όμως να γίνει αντιληπτός από τον Τυνήσιο διαιτητή, Μπιν Νασέρ και τους βοηθούς του. Το λεγόμενο χέρι του Θεού.
Τέσσερα λεπτά αργότερα, ο Αργεντινός θρύλος πήρε τη μπάλα πίσω από το κέντρο του γηπέδου και αφού ντρίμπλαρε τέσσερις αντιπάλους και έτρεξε 55 μέτρα, πέρασε και τον τερματοφύλακα και σκόραρε ξανά, πετυχαίνοντας το γκολ του αιώνα.
Ο πανηγυρισμός του Μπεμπέτο (Μουντιάλ 1994)
Το Μουντιάλ του 1994 έμεινε στην ιστορία για πολλούς λόγους. Τον ασυνήθιστο πανηγυρισμό του Βραζιλιάνου Μπεμπέτο, το αυτογκόλ του Κολομβιανού, Αντρέ Εσκομπάρ που έφερε και το τέλος της ζωής του, αλλά και το χαμένο πέναλτι του Ιταλού επιθετικού, Ρομπέρτο Μπάτζιο στον τελικό με τη Βραζιλία.
O πανηγυρισμός του Μπεμπέτο στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Αμερικής ήταν από τους πρώτους πανηγυρισμούς που έγιναν viral στην ιστορία του ποδοσφαίρου και επαναλήφθηκε από αρκετούς ποδοσφαιριστές τις επόμενες δεκαετίες. Ο προημιτελικός της Βραζιλίας με την Ολλανδία διεξηχθη στις 9 Ιουλίου του 1994 και δύο μέρες νωρίτερα ο Μπεμπέτο έγινε πατέρας σε έναν υγιέστατο γιο, τον Ματέους Ολιβέιρα. Όταν σκόραρε στο ματς κάνοντας το 2-0 στο 62ο λεπτό, πανηγύρισε με τον χαρακτηριστικό τρόπο σα να κουνάει μωρό, μαζί με τους συμπαίκτες του Ρομάριο και Μαζίνιο.
Το αυτογκόλ του Αντρέ Εσκομπάρ (Μουντιάλ 1994)
Στις 22 Ιουνίου 1994, η Κολομβία αντιμετώπισε την εθνική ομάδα των ΗΠΑ για τη φάση των ομίλων του Παγκοσμίου Κυπέλλου και στο 35ο λεπτό μπήκε ένα γκολ που στοίχισε μια ζωή. Ο Αμερικανός μέσος, Μάικ Σόρμπερ έκανε ένα γέμισμα προς την αντίπαλη περιοχή, αλλά ο στόπερ της Κολομβίας, Αντρές Εσκομπάρ δεν υπολόγισε καλά και προσπάθησε να κόψει, αλλά έστειλε τη μπάλα στα δίχτυα της ομάδας του που έφερε και τον αποκλεισμό. Λίγες μέρες αργότερα, στις 2 Ιουλίου, ο Κολομβιανός ποδοσφαιριστής δολοφονήθηκε εν ψυχρώ στην πόλη Μεντεγίν σε ηλικία 27 ετών για αυτό το αυτογκόλ του.
Ο διεθνής κεντρικός αμυντικός διασκέδαζε με φίλους του και όταν έφυγε με προορισμό προς το αυτοκίνητό του, τον περίμεναν τρεις άντρες. Ένας εξ' αυτών, τον πυροβόλησε έξι φορές, και φήμες λένε πως σε κάθε πυροβολισμό φώναζε «γκοοολ». Ο δολοφόνος ήταν ο Ουμπέρτο Μουνιόζ Κάστρο, οδηγός και σωματοφύλακας για τους αδελφούς Γκαγιόν (Χουάν Σαντιάγκο και Πέδρο), μιας οικογένειας εμπόρων ναρκωτικών που είχαν πάρει τα ηνία μετά το θάνατο του βαρόνου, Πάμπλο Εσκομπάρ. Ο Κάστρο είχε πάρει εντολή από τους Γκαγιόν, οι οποίοι είχαν στοιχηματίσει στη νίκη της Κολομβίας και έχασαν ένα τεράστιο ποσό με το αυτογκόλ.
Το άστοχο πέναλτι του «κοτσιδάκια» Ρομπέρτο Μπάτζιο (Μουντιάλ 1994)
Στις 17 Ιουλίου 1994, στο Μουντιάλ της Αμερικής αγωνίστηκαν η Βραζιλία με την Ιταλία με τις δύο ομάδες να μην πετυχαίνουν κάποιο τέρμα, ούτε στο ενενηντάλεπτο, αλλά ούτε στην παράταση με το ματς να οδηγείται στη διαδικασία των πέναλτι. Ο τελικό ήταν η μοναδική αναμέτρηση που έληξε 0-0 και οι 94.000 θεατές στο γήπεδο της Πασαντίνα στο Λος Άντζελες περίμεναν τη ρώσικη ρουλέτα για να δουν τα δίχτυα να κουνιούνται.
Ο Ρομπέρτο Μπάτζιο αστόχησε στο τελευταίο πέναλτι της Ιταλίας και η Βραζιλία πανηγύρισε το 3o παγκόσμιο κύπελλο στην ιστορία της. Ο «Μικρός Βούδας», όπως τον αποκαλούσαν, πήρε λίγη φόρα και σούταρε από την άσπρη βούλα στέλνονταςτ την μπάλα ψηλά άουτ από την εστία του Ταφαρέλ. Ο Μπάτζιο με κατεβασμένο το κεφάλι έμεινε στην ιστορία για το χαμένο πέναλτι.
Τα τρία R (Ριβάλντο, Ρονάλντο, Ροναλντίνιο) στο Μουντιάλ 2002
Το Παγκόσμιο Κύπελλο 2002 που διεξήχθη στην Ιαπωνία και την Κορέα είχε πρωταγωνιστή τον Ρονάλντο, το φαινόμενο. Πέτυχε 4 γκολ στον όμιλο, άλλα τόσα στα νοκ άουτ και με το περίεργο κούρεμά του που έγινε viral σήκωσε το τρόπαιο. Στον τελικό με τη Γερμανία, οι Ριβάλντο, Ρονάλντο, Ροναλντίνιο έκαναν ότι ήθελαν τα πάντσερ και επικράτησαν με 2-0. Ο Ροναλντίνιο είχε πετύχει και ένα καταπληκτικό γκολ με εκτέλεση φάουλ κόντρα στην Αγγλία κρεμώντας τον Σίμαν, σχεδόν από το κέντρο.
Η κουτουλιά του Ζιντάν στον Ματεράτσι (Μουντιάλ 2006)
Ο τελικός του Παγκοσμίου Κυπέλλου 2002 στο Βερολίνο μεταξύ Γαλλίας και Ιταλίας έμεινε στην ιστορία για την κουτουλιά του Ζινεντίν Ζιντάν και ήταν ο τελευταίος αγώνας της τεράστιας καριέρας τους. Ο τότε μέσος της Ρεάλ Μαδρίτης άνοιξε το σκορ με πέναλτι στο 7’, αλλά η σκουάντρα ατζούρα ισοφάρισε με κεφαλιά του Ματεράτσι στο 19' και το αποτέλεσμα δεν άλλαξε μέχρι το ενενήντα. Οι δύο τους ήταν οι πρωταγωνιστές στην παράταση και συγκεκριμένα στο 110'.
Έπειτα από μια στημένη φάση, ο Ματεράτσι μάρκαρε τον Ζιντάν και άρχισε να του μιλάει. Οι δυο τους περπατούσαν και συνομιλούσαν με τον Ζιντάν, κάποια στιγμή, να γυρίζει και να τον κουτουλάει στο στήθος. Ο διαιτητής του έδειξε την κόκκινη κάρτα, η Γαλλία έχασε το τρόπαιο και φημολογείται πως ο Ιταλός στόπερ του έβρισε την αδερφή για αυτό και ο Ζιζού αντέδρασε.
Η πρώτη νίκη της Ελλάδας σε Παγκόσμιο Κύπελλο (Μουντιάλ 2010)
Η Εθνική Ελλάδας μετά το φιάσκο του Μουντιάλ του 1994, έκανε την δεύτερη της συμμετοχή σε τελική φάση Παγκοσμίου Κυπέλλου το 2010 στη Νότιο Αφρική. Εκεί πέτυχε την πρώτη και ιστορική νίκη της με 2-1 επί της Νιγηρίας. Η πρεμιέρα με την Ν. Κορέα δεν έφερε τρίποντο, αλλά στην 2η αγωνιστική η ομάδα του Ότο Ρεχάγκελ επικράτησε με ανατροπή κόντρα στους Αφρικανούς και έγραψε ιστορία.
Στο 16', η Νιγηρία με εκτέλεση φάουλ του Ούτσε άνοιξε το σκορ, αλλά στο 33΄ η απευθείας κόκκινη κάρτα στον Καϊτά για εκτός φάσης χτύπημα στον Τοροσίδη άφησε τη Νιγηρία με 10 παίκτες. Ένα λεπτό πριν το τέλος του πρώτου ημιχρόνου ο Σαλπιγγίδης με σουτ ισοφάρισε και στο 72' ο Τοροσίδης έκανε την ανατροπή και διαμόρφωσε το τελικό 2-1. Η γαλανόλευκη αγωνίστηκε με τους: Τζόρβας, Τζιόλης, Παπαδόπουλος, Καραγκούνης. Βύντρα, Σαλπιγγίδης, Τοροσίδης, Κυριάκος, Γκέκας, Παπασταθόπουλος, Κατσουράνης.
Η Εθνική Ελλάδας πήρε μέρος και στο Μουντιάλ του 2014 περνώντας από τη φάση των ομίλων, αλλά αποκλείστηκε στη συνέχεια από την Κόστα Ρίκα.
Η 7άρα της Γερμανίας στη Βραζιλία (Μουντιάλ 2014)
Η 20η διοργάνωση Παγκοσμίου Κυπέλλου διεξήχθη στη Βραζιλία για δεύτερη φορά έπειτα από το 1950 και για πρώτη φορά σε ένα Μουντιάλ, χρησιμοποιήθηκε η τεχνολογία γραμμής τέρματος. Η Εθνική Γερμανίας σήκωσε το βαρύτιμο τρόπαιο νικώντας στον τελικό την Αργεντινή με 1-0, χάρη σε γκολ του Μάριο Γκέτσε στο 113' της παράτασης. Όμως, το ιστορικό αποτέλεσμα ήταν στα ημιτελικά με τα πάντσερ να διασύρουν τους διοργανωτές Βραζιλιάνους μέσα στο σπίτι της με 7-1.
Η Γερμανία προκρίθηκε στον τελικό του Μουντιάλ 2014 με εντυπωσιακό τρόπο, ξεφτιλίζοντας τη Σελεσάο στο "Μινεράο" του Μπέλο Οριζόντε και αυτή ήταν η μεγαλύτερη ήττα της Βραζιλίας σε Παγκόσμιο Κύπελλο. Μόλις στο 29'το σκορ ήταν 5-0 (11' Τόμας Μίλερ, 23' Κλόζε, 24', 26' Κρόος, 29' Κεντίρα) ενώ τα άλλα δύο τέρματα πέτυχε ο Σούρλε (69', 79') στην επανάληψη με τους διοργανωτές να πετυχαίνουν το γκολ της τιμής στις καθυστερήσεις με τον Όσκαρ.
Η χρήση του VAR και η εκπληκτική Κροατία (Μουντιάλ 2018)
Για πρώτη φορά στην ιστορία των Παγκοσμίων Κυπέλλων χρησιμοποιήθηκε το σύστημα Video Assistant Referee (VAR). Η IFAB, το σώμα που θέτει τους κανόνες στο άθλημα του ποδοσφαίρου, ενέκρινε ομόφωνα τη χρήση της νέας τεχνολογίας στο Μουντιάλ της Ρωσίας που διεξήχθη από τις 14 Ιουνίου ως τις 15 Ιουλίου 2018.
Η ομάδα έκπληξη ήταν αναμφισβήτητα η Κροατία που χρειάστηκε να αποκλείσει την Ελλάδα στα προκριματικά για να πάει στα γήπεδα της Ρωσίας και κατάφερε να προσπεράσει τη φουρνιά του 1998, φτάνοντας μέχρι τον τελικό της διοργάνωσης. Πέρασαν στα πέναλτι την Δανία («16»), τη Ρωσία («8») και στην παράταση την Αγγλία στα ημιτελικά. Όμως, στο τελικό ηττήθηκαν από τη Γαλλία.